Masal (Türk Halk Edebiyatı - Ders Notları)

Masal

Pertev Naili Boratav Nesir, dinlik ve büyülükten bağımsız, hayal ürünü, inandırmak iddiası olmayan ...

Saim Sakaoğlu varlıklar masal ülkesinde dinleyiciyi inandırabilen bir sözlü

Esma Şimşek özel kişi anlatır, yaşanılan hayat ile hayal edilen sistemli ifade edilir. Klişe sözlerle baslayan biten hayat anlatım.

*en güzel sözlü örneğidir. Eskiden birkaç gece anlatılır, hoşça vakit geçirmek için tek vasıta idi.

Özellikleri

·        Şekil

1)     Uzun metinler, destan ve halk hikayesi kadar olmasa da.

2)     Nesir. Bazen şiir vardır, Ziya Gökalp Ala Geyik

3)     Başında, ortasında ve sonunda formal (tekerleme) vardır

4)     Her masal bir tip olarak kabul edilir

5)     Dil anlaşılır, halk konuştuğu dili kullanılır

6)     İçinde efsane, fıkra, beddua, dua, mani örneği vardır

·        Muhteva

1)     Olağanüstü olaylarla dolu

2)     Kahramanları olağanüstü özelliklere sahip

3)     Belirli ülke vardır Hint, Yemen, Çin, Dev

4)     Dua ve beddua gerçekleşebilir

5)     Dua daha çok yaşlı bir kişinin kabul edilebilir

6)     Türk masallarında sembollerin önemi vardır (evlenmek isteyen kız karpuz)

7)     Türk masallarında çeşitli formel unsurları vardır, sayısı ise 3, 7-40 arası.

8)     Sembollik tipler vardır

a.      Keloğlan – şanslı, aklı, zeka

b.     Köse – hainlik, kötülük

c.      En küçük kardeş – zeka, aklı, şans, başarı, iyilik

d.     Büyük kardeşler – kıskançlık, kötülük

e.      Üvey anne – kötülük, zülmü

f.       Üvey kız kardeş – kıskançlığı

g.     Yaşlı adam – iyilik, yardımı

h.     Teyze – kötülüğü, kıskançlığı

9)     Kahramanlar genellikle olağanüstü yardımcılarının çabalarıyla başarıya ulaşır

10) Yönlendiren bir mesaj vardır

11) Konusu çeşitli (olağanüstü, gerçek hayat)

12) Anlatıcının durumuna göre, dini inanışlarla ilgili bilgiler görülür

13) Anlatıldığı bölgenin kültür ve halk bilimi özelliklerine rastlanır

·        Diğer Bazı Özellikler

1)     Özel anlatıcılar tarafından dile getirir masal anası, masal ninesi, masalcı

2)     Anlatıcı genellikle hanımlardır, erkek ise halk hikayesi anlatır

3)     Uluslararası özeliğe sahip, destan ve halk hikayelerinden ayrılır

4)     Hayal ettiği masallarda şimdi görülür (uçan atlar – uçak)

5)     Zorluk çekmeden, hüner göstermeden, kişiliğini ispat etmeden başarıya, mutluluğa erişmek mümkün değildir. Destanlara benzer

*Kaynakları

       I.            Mitolojik görüşü, her zaman olamaz (Öğ. Deniz kızı)

    II.            Hindoloji görüşü, masalların çıkış yerş Hindistandır

(Pançatantra, Vetalapanca Vincati, Masal Nehirleri Okyanusu, Çaka saptanti)

3 yolla Avrupaya ulaşmış

§  XX. Yüzyıl önce sözlü olarak

§  XX. Yüzyıl sonra islami etkiyle Bizans, İtalya ve İspanya yoluyla

§  Budist ürünler, daha çok Moğollardan Çin, Tibet yoluyla Avrupaya geçmiştir

*masallar gerçek hayatın artıklarıdır (geçmişe ait), masalların tek kaynağı yoktur

-Türk Masallarının Tarihçesi

          İnsanlık kadar eskidir. Sözlü ürün, araştırma çok geç olduğu için ilk örnekleri yoktur.

İlk masal motifi Altun Yaruk, Prens Kalyanamkara ve Pampamkara, Turfan Metinleri, Kuanşi İm Pusar. İslamiyetle birlikte menkıbe daha önemli ve masal da önemini kaybetti.

Türk okuyucusunun ciddi anlamda La Fontaine ile karşılaşması Şinasi ile başlar.